ZBIÓR ZASAD ETYKI, TRADYCJI i ZWYCZAJÓW ŁOWIECKICH
Opracowany przez:
Komisję Etyki, Tradycji i Zwyczajów Łowieckich Naczelnej Rady łowieckiej Przyjęty przez Naczelną Radę Łowiecką 6 czerwca 1992r.
Łowiectwo jest szczególną dziedziną życia społecznego- łączy w sobie harmonijnie ochronę przyrody ojczystej i wykonywanie polowania, walor kulturalno- oświatowy i rekreacyjny, wartości wychowawcze i gospodarcze. Zadania te realizują myśliwi zrzeszeni w Polskim Związku Łowieckim, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, statutowymi i regulaminowymi oraz w oparciu o tradycje , zwyczaje i etykę łowiecką.
W historii Polski łowiectwo zajęło znaczące miejsce, wnosząc istotny wkład do materialnej i duchowej kultury narodu, co znalazło odbicie w sztuce i uformowało trwałe wartości obyczajowe oraz moralne.
Współcześni myśliwi starają się te wartości kultywować, rozwijać i wzbogacać, przestrzegając w swej działalności nie tylko przepisów prawa, regulaminów i statutów, lecz również norm etycznych oraz zwyczajów.
ZBIÓR ZASAD ETYKI
1. Myśliwi zorganizowani w Polskim związku Łowieckim realizują cele polskiego łowiectwa. Przynależność do Polskiego Związku Łowieckiego jest świadomie i dobrowolnie przyjętym obowiązkiem- statutowym i moralnym- czynnego uczestniczenia w rzetelnym wykonywaniu wszystkich zadań naszej Organizacji , a prawo posiadania i używania broni myśliwskiej do celów zgodnych ze statutem PZŁ i regulaminem wytwarza poczucie zwiększonej odpowiedzialności.
2. Myśliwy za swój podstawowy obowiązek uważa rzetelne przestrzeganie norm prawa łowieckiego oraz pełne podporządkowanie się wymogom dyscypliny organizacyjnej.
3. Myśliwy nie ogranicza swego udziału w łowiectwie wyłącznie do wykonywania polowania. Troski o hodowle i ochronę zwierzyny nie pozostawia kolegom. Wykonując polowanie i inne czynności związane z gospodarką łowiecka ma na względzie dobro przyrody ojczystej, jej zachowanie dla przyszłych pokoleń, wykazuje dbałość o środowisko przyrodnicze człowieka i równowagę ekologiczną.
4. Myśliwy nie szuka w uprawianiu łowiectwa korzyści materialnych, myślistwo bowiem nie może być środkiem do ich osiągania. Najcenniejszą korzyścią myśliwego jest obcowanie z przyroda oraz doznawanie przeżyć łowieckich i radości w gronie braci myśliwskiej.
5. Materialnym wyrazem sukcesu myśliwego są trofea. Zdobyte trofea myśliwy darzy szczególnym szacunkiem, preparuje je i konserwuje, a udostępnienie na wystawy uważa za zaszczytny obowiązek.
6. Myśliwy stale pogłębia swą wiedzę zarówno w dziedzinie ekologii i gospodarki łowieckiej, jak również historii i tradycji polskiego łowiectwa. Jest stałym czytelnikiem książek i czasopism o tematyce łowieckiej.
7. Myśliwy uczestniczy w realizacji zadań statutowych PZŁ, angażując całą swą wiedzę i doświadczenie.
8. Myśliwy podczas wykonywania polowania oraz prac hodowlanych w łowisku kieruje się zasadą nadrzędności gospodarki rolnej i leśnej- współdziała z właścicielami gruntów w trosce o ochronę zwierzyny.
9. Przebywając w łowisku myśliwy okazuje szacunek dla pracy rolnika i leśnika. Swoim zachowaniem stwarza atmosferę wzajemnej życzliwości.
10. W kontaktach z ludnością zamieszkałą na dzierżawionym terenie myśliwy swoim postępowaniem przyczynia się do utrwalenia dobrej opinii o Polskim Związku łowieckim, popularyzuje wiedzę o nowoczesnym łowiectwie, stara się pozyskać dla niego sprzymierzeńców, zwłaszcza wśród młodzieży.
11. Przyjęte na siebie obowiązki organizacyjne myśliwy wykonuje rzetelnie. Zaufanie i wdzięczność kolegów są jedyną za nie rekompensatą.
12. Myśliwy wrażliwy jest na problemy społeczności lokalnych i w miarę możliwości stara się pomóc w ich rozwiązywaniu.
13. Myśliwy dba o mienie koła łowieckiego. Swe materialne zobowiązania wobec Związku reguluje punktualnie i rzetelnie.
14. Myśliwi solidarnie uczestniczą we wszystkich pracach organizowanych przez koło łowieckie, proporcjonalnie do swych możliwości fizycznych, sprawności i umiejętności.
15. Myśliwy, uczestnicząc w życiu Związku posługuje się w mowie i piśmie tradycyjnym słownikiem łowieckim doskonaląc jego znajomość.
16. Myśliwy nie powoduje w łowisku nadmiernego niepokoju.
17. W życiu organizacyjnym i w czasie p[polowań myśliwy stosuje zasadę równości wszystkich członków PZŁ. W stosunku do kolegów, członków naganki, gości i innych osób jest uprzejmy, lojalny i koleżeński. Cechuje go szacunek i życzliwość wobec kolegów oraz gotowość okazywania im pomocy. Przyczynia się do zachowania dobrej atmosfery podczas wspólnych imprez, taktownie odnosi się do współuczestników polowań. Podporządkowuje się poleceniom kolegów pełniących obowiązki funkcyjne. Jest punktualny i słowny. Służy radą mniej doświadczonym kolegom.
18. Szczególnym szacunkiem i taktowną opieka otacza najstarszych wiekiem myśliwych, którzy z powodu ograniczonej sprawności fizycznej nie są w stanie w pełni uczestniczyć w polowaniach i pracach gospodarczych w łowisku. Przeznacza dla kolegów starszych i niepełnosprawnych wygodniejsze miejsca w pojazdach. W czasie polowania udziela im pomocy przy poszukiwaniu lub patroszeniu i przenoszeniu zwierzyny.
19. Myśliwy traktuje naganiaczy z szacunkiem i należytą troską, zapewniając im odpowiednie posiłki i chwile odpoczynku. Stara się o utrzymanie koleżeńskiej atmosfery między myśliwymi i naganką
20. Myśliwy dba o etyczny stosunek do zwierzyny. Poszukiwanie rannej zwierzyny myśliwy uważa za swój moralny obowiązek, a odnaleziona sztukę dostrzeliwuje w sposób humanitarny. Nie wyręcza się naganiaczami przy poszukiwaniu rannej zwierzyny grubej.
21. Myśliwy nigdy nie traktuje strzału do zwierzyny jako treningu strzeleckiego.
22. Poszanowanie i godne obchodzenie się z odstrzeloną zwierzyna świadczy nie tylko o kulturze myśliwego, ale także wyraża jego szacunek do przyrody.
23. W czasie polowania myśliwy zachowuje umiar i opanowanie by ni dopuścić , żeby pasja myśliwska nie przerodziła się w zachłanność. Dobry myśliwy- to niekoniecznie ten, który zostaje królem polowania.
24. Myśliwy umie wstrzymać się od strzału, jeżeli okoliczności wskazują na brak szansy ucieczki zwierza lub podniesienia strzelonej sztuki. Powstrzymuje się również od dania strzału do zwierzyny w przypadku wątpliwego własnego pierwszeństwa.
25. Myśliwy jest świadom bogatego dorobku polskiego łowiectwa, które stara się godnie reprezentować w kontaktach z myśliwymi- cudzoziemcami.
26. Dokonując odstrzałów selekcyjnych myśliwy ma na uwadze nie tylko sucha treść kryteriów, ale również swoją role , jaką pełni w przyrodzie.
27. Myśliwy dba o bezpieczeństwo na polowaniu. Poluje zawsze ze sprawdzoną bronią, zna jej cechy techniczne. Jest świadom swych umiejętności strzeleckich, które stale doskonali.
28. Spory powstałe w czasie myśliwi rozstrzygają w atmosferze koleżeńskości i zgodnie z przyjętymi zasadami.
29. Przebiegowi polowania towarzyszy zachowanie zwyczajów łowieckich, a przede wszystkim pasowanie na myśliwego, podawanie „złomu”, urządzanie pokotu i używanie sygnałów mysliwskich.
30. Na polowaniu myśliwy występuje w estetycznym ubiorze mysliwego, odpowiadajacym tradycji, ale tez uwzględnia zwyczaje w jego środowisku.
31. Myśliwy otacza opieką psa myśliwskiego- towarzysza i pomocnika swych łowów. Dba o zaspokojenie jego potrzeb, nie zmusza do wysiłku ponad jego możliwości. Użytkując psa myśliwskiego wystrzega się powstawania konfliktów z otoczeniem. Starzejący się pies myśliwski zasługuje na zapewnienie mu spokojnej starości.
32. Ograniczając liczebność szkodników w łowisku myśliwy wykazuje szczególna rozwagę oraz unika zatargów z miejscową ludnością.
33. Wątpliwości związane z zachowaniem etyki myśliwy rozstrzyga we własnym sumieniu zgodnie z prawem i zwyczajami łowieckimi.
ZWYCZAJE I CEREMONIAŁ ŁOWIECKI
Jesteśmy krajem o bogatych tradycjach łowieckich. W czasie ponad tysiącletniej historii naszego państwa- a pamiętać musimy, że myślistwo było jednym z najważniejszych zajęć naszych przodków na długo przed powstaniem państwa polskiego- wykształciły się różnorodne formy zwyczajów i ceremoniału łowieckiego.
Powstała i rozwinęła się także bogata gwara myśliwska, będąca zwierciadłem życia naszych przodków, przejawem rozwoju i bogactwa naszego języka, świadectwem jednej z tradycyjnych dziedzin kultury narodowej.
Przekazując myśliwym opis zwyczajów łowieckich i ceremoniału myśliwskiego pragniemy, aby były one szeroko stosowane przez wszystkie koła łowieckie i wszystkich myśliwych, przyczyniając się do wzbogacenia form samowychowania w szeregach braci myśliwskiej, a język łowiecki był czynnikiem zespalającym nasze środowisko.
Tradycja łowiecka jest żywą tkanką; w wielu środowiskach myśliwych powstają nowe , oryginalne zwyczaje, które wzbogacają kulturę łowiecką i tworzą nasz wspólny dorobek. Należy te inicjatywy rozwijać i kultywować.
1.Posługiwanie się językiem łowieckim
Geneza polskiego języka łowieckiego sięga zamierzchłych czasów. Kształtował się on na przestrzeni setek lat, wzbogacany ciągle rozwojem praktyki i wiedzy łowieckiej . Wpływały na niego przemiany społeczne i gospodarcze. W obrzędach mysliwskich przestrzegano obowiązku stosowania języka łowieckiego na łowach i gronie braci łowieckiej. W poemacie Flis ( XVI wiek ) Sebastian Klonowic pisze:
Już gębę trąbą zwać u charta musi kto raz myśliwskiej polewki zakusi zająca kotką, ucho już nie uchem musi zwać słuchem tłustego skromnym, prędkiego ciekawym musi zwać, kto chce być myśliwcem prawym
Język łowiecki był zawsze – i jest nim dzisiaj- językiem żywym, podlega stałemu rozwojowi. Powstają nowe określenia, życie wycofuje z terminologii łowieckiej nieaktualne pojęcia. Źródłem poznania języka łowieckiego jest nie tylko książka Stanisława Hoppego Słownik języka łowieckiego- ale również czasopismo Łowiec Polski i liczne fachowe publikacje wydawane współcześnie.
2.Sygnały łowieckie
Sygnały łowieckie to przede wszystkim system porozumiewania się myśliwych. Mają one nie tylko praktyczne znaczenie w czasie wykonywania polowania, ale są nieodłącznym elementem zwyczaju myśliwskiego. Któż nie pamięta wspaniałych strof Pana Tadeusza Adama Mickiewicza- Koncert Wojskiego:
Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty swój róg bawoli długi , cętkowany, kręty (…) Bo w graniu odzew dźwięczący, rześki: to pobudka; Potem jęki po jękach skomlą, to psów granie; A gdzieniegdzie ton twardszy jak grzmot, to strzelanie.
Wielowiekowa jest tradycja stosowania sygnałów łowieckich granych na rogu lub trąbce. Dawny myśliwy rozróżniał ponad trzydzieści tekstów muzycznych, ułatwiających wykonywanie polowania w trudnych puszczańskich warunkach. Dziś, poza sygnałami stosowanymi według wymogów polowań, pozostały sygnały wzbogacające obrzędy związane z łowami. Ich nazwy podajemy w odpowiednich tekstach opisujących ceremoniał łowiecki ( nuty w załączeniu).
Corocznie zwiększa się liczba myśliwych znających sygnały łowieckie i biorących udział w konkursach sygnalistów. Naczelna Rada Łowiecka pragnie, by ten element tradycji wzbogacał nasze życie łowieckie.
3. Ślubowanie
Ślubowanie jest pierwszym obrzędem, z którym spotyka się każdy młody myśliwy przyjęty do Polskiego Związku Łowieckiego Staż w kole łowieckim i administracyjne kłopoty ma już za sobą: egzamin złożony wymagane prawem i regulaminem zaświadczenia i zezwolenia uzyskane, wpisowe wpłacone. Rozpoczyna życie myśliwskie. Wówczas to powinien złożyć uroczyste ślubowanie. Obrzęd ten wprowadza młodego myśliwego w klimat tradycji i obyczaju łowieckiego. Ślubowanie przeprowadza się w zasadzie w łowisku w czasie zbiórki myśliwych przed pierwszym zbiorowym polowaniem , w którym bieże udział młody myśliwy , może również odbyć się podczas posiedzenia Wojewódzkiej Rady Łowieckiej lub innych uroczystości. Podczas ślubowania towarzyszy młodemu myśliwemu jego opiekun, który sprawował pieczę nad nim podczas odbywania stażu . Ślubowanie powinno mieć uroczysty ch arakter.
Ślubowanie przyjmuje przewodniczący zarządu koła, łowczy lub prowadzący polowanie. Dla uświetnienia uroczystości może w niej współuczestniczyć najstarszy wiekiem myśliwy bądź posiadacz odznaczenia ” Złom”.
Ślubujący wywołany zostaje z szeregu myśliwych przygotowanych do odprawy. Ślubujący powtarza tekst klęcząc na lewym kolanie, z odkrytą głową ( okrycia głowy zdejmują wszyscy uczestnicy ślubowania ), broń trzyma w lewym ręku, pionowo opartą stopką o ziemię, za nim stoi opiekun trzymając prawą dłoń lub kordelas na jego ramieniu.
Tekst ślubowania
Przystępując do grona polskich myśliwych ślubuje uroczyście: przestrzegać sumiennie praw łowieckich, postępować zgodnie z zasadami etyki łowieckiej, zachowywać tradycje polskiego łowiectwa, dbać o dobre imię łowiectwa i godność polskiego myśliwego.
Po wypowiedzeniu formuły myśliwy wstaje, przyjmujący ślubowanie podaje mu rękę i wypowiada słowa:
Na chwałę polskiego łowiectwa bądź prawym myśliwym, niech Ci bór darzy.
Zebrani na odprawie koledzy odpowiadają- „Darz Bór”, a jeżeli jest sygnalista, gra on sygnał „Darz bór”. Po odebraniu sygnału myśliwi nakrywają głowy. Przyjmujący ślubowanie opiekunowi za trud poniesiony dla dobra łowiectwa i koła. Ślubujący przyjmuje gratulacje i życzenia kolegów, a następnie wstępuje do szeregu.
4. Odprawa myśliwych przed polowaniem
Odprawa myśliwych przed polowaniem powinna mieć charakter poważny i uroczysty, jest to przywitanie myśliwych z łowiskiem ( knieją – polem ) i spotkanie kolegów przed łowiecką przygodą.
Sygnalista gra sygnał ” Zbiórka myśliwych „. Myśliwi ustawiają się w szeregu, naprzeciwko ich naganiacze. Odprawę i polowanie prowadzi łowczy koła lub myśliwy wyznaczony przez zarząd koła.
Prowadzący odprawę wita gości, myśliwych i pomocników. Wita łowisko ( knieję- pole ), aby obdarzało łowców ( myśliwych ) sukcesem.
Następnie prowadzący dopełnia czynności przewidzianych regulaminem polowań, tj. informuje o gatunkach i ilości zwierzyny przewidzianej do odstrzału, omawia system sygnałów oraz zasady bezpieczeństwa, upewnia się o posiadaniu przez uczestników niezbędnych dokumentów.
W czasie następującego potem losowania kart stanowiskowych zachowuje się kolejność odpowiadającą godności uczestnika i zwyczajowa gościnność. Sygnał ” Apel na łowy” kończy odprawę.
5. Chrzest myśliwski i pasowanie
Chrzest myśliwski – to bardzo stara ceremonia związana z przyjęciem adepta do grona myśliwych , powtarzana po ubiciu pierwszej sztuki danego gatunku zwierzyny.
Odbywa się na polowaniu. Po odtrąbieniu, o ile jest sygnalista, śmierci zwierza najstarszy funkcją myśliwy nakazuje młodzikowi klęknąć na lewe kolano i znacząc farba ubitej zwierzyny jego czoło wypowiada słowa:
W imię Boga, św. Jerzego, św. Michała chrzczę Cię na wyznawcę św. Huberta.
Jeżeli myśliwy zdobył pierwszą zwierzynę na polowaniu zbiorowym i był to zwierz gruby, to po zakończonym miocie lub w czasie pokotu najstarszy funkcją myśliwy wywołuje z szeregu kandydata do ceremonii i wzywa do przyjęcia pasowania. W tym czasie sygnalista gra sygnał ” Pasowanie „, a uczestnicy polowania zdejmują nakrycia głowy. Pasowany klęka na lewe kolano po grzbietowej stronie pozyskanego zwierza. Lewą rękę opiera na broni, prawą na zwierzu. Celebrujący przypomina mu o obowiązkach prawego myśliwego i znaczy farbą czoło adepta, wypowiadając słowa:
Pasuję Cię na rycerza św. Huberta, bądź prawym, mężnym i uczciwym myśliwym.
Jak przy ceremonii chrztu zwyczaj nakazuje , aby nie ścierać farby do końca polowania.
Jeżeli myśliwy zdobył zwierza na polowaniu indywidualnym, to ceremonii chrztu lub pasowania może dokonać jego ” starszy” kolega. Ten fakt należy podać do wiadomości członków koła na pierwszym zbiorowym polowaniu podczas pokotu.
Warto też przestrzegać zasady, żeby pierwszego upolowanego grubego zwierza młody myśliwy patroszył własnoręcznie, nie korzystając z pomocy fizycznej kolegów czy naganiaczy, lecz słuchając jedynie ich wskazówek.
6. Dekorowanie gałązką ” złomu „
Złomem nazywamy krótka ( 20-m 30cm ) gałązkę świerku, jodły , dębu, buka lub innych drzew (sosna , olcha) bądź roślin ( wrzos ) , typowych dla miejsca polowania.
„Złomem” czcimy każdą ubitą sztukę grubej zwierzyny. Myśliwy, któremu bór darzył staje po stronie grzbietowej ubitego zwierza , a prowadzący polowanie lub jego towarzysz na polowaniu indywidualnym odłamuje „złom” , część jego wkłada zwierzynie do gęby , jako tzw. Ostatni kęs, resztę składa na ranie postrzałowej, po czym odłamuje kawałek pomazanej farbą gałązki i na kordelasie lub kapeluszu wręcza go lewą ręką szczęśliwemu strzelcowi, podając mu prawicę ze słowami „Darz bór”. Ceremonia ta może dbywać się przy dźwięku trąbki myśliwskiej głoszącej daną zwierzynę na rozkładzie (według gatunku ). Otrzymany „złom” myśliwy zakłada za wstążkę kapelusza lub przymocowuje do czapki i nosi do końca polowania.
Jeżeli zwierz został zdobyty przez samotnego myśliwego na polowaniu indywidualnym, myśliwy przed patroszeniem wkłada zwierzynie do gęby „ostatni kęs”, a drugą gałązkę „złomu” przystraja własne okrycie głowy, może również zagrać sygnał ” Zwierzyna na rozkładzie”.
Tradycyjnie przyjęte jest, że złom, jak wskazuje nazwa, jest odłamywany , a nie obcinany nożem lub kordelasem i wręcza się go przed patroszeniem zwierzyny.
7. Pokot
Pokot- to tradycyjny sposób zakończenia łowów.
Przy ubitej zwierzynie, leżącej w określonym porządku według łowieckiej hierarchii, zbierają się myśliwi oraz pomocnicy ( naganka ). Zwierzynę układa się na prawym boku od prawej ku lewej stronie.
W pierwszym szeregu są wielkie drapieżniki ( ryś, wilk ), w następnych szeregach kolejno: łosie, jelenie, daniele, dziki, sarny, lisy i inne drapieżniki futerkowe, dalej: zające, króliki, następnie „pióro”, tj. bażanty i inne ptactwo łowne. Lisy układa się z kitami wyprostowanymi na przedłużeniu linii grzbietu. Co dziesiątą sztukę zwierzyny drobnej wysuwa się o pół długości
Myśliwi stają w szeregu u czoła rozkładu, pomocnicy po przeciwnej stronie, przed nimi sygnaliści. Jeżeli pokot odbywa się o zmroku, to rozpala się ognisko lub ustawia się pochodnie.
Tradycja zabrania przekroczenia leżącej na rozkładzie zwierzyny ,tak myśliwym, jak i pomocnikom.
Prowadzący polowanie składa raport najstarszemu funkcją w kole myśliwemu: p[daje wyniki polowania, ogłasza ” króla polowania” i „wicekrólów”, dziękuje myśliwym i pomocnikom. Potem następuje otrąbienie rozkładu dla każdego zdobytego gatunku zwierzyny, z wyjątkiem ptactwa, które otrąbione zostaje sygnałem ” Pióro na rozkładzie”
Zgodnie z tradycją w czasie raportu i otrąbienia pokotu myśliwi i pomocnicy stoją z odkrytymi głowami. Jeżeli na polowaniu nie ma myśliwego, któremu prowadzący mógłby złożyć raport, dokonuje on tylko ogłoszenia wyników polowania.
Po raporcie lub ogłoszeniu wyników polowania następuje ogłoszenie i dekoracja ” króla polowania” i „wicekrólów”. Wskazane jest, by pokot podsumowany został kilkoma zdaniami na temat koleżeńskiej atmosfery i zgodnego z etyką odbycia łowów. Hejnały ” Koniec polowania” i „Darz bór”, wysłuchane z odkrytymi głowami kończą łowy.
8. Hubertowiny
Do tradycji łowieckiej należy święceni dnia patrona myśliwych- św . Huberta. Święto to obchodzone jest 3 listopada. Zwyczaj ten powinien być kultywowany, choć łowy odbywają się często nie w dniu patrona, lecz w najbliższym dniu wolnym od pracy.
Polowanie ” hubertowskie” bywa przeważnie pierwszym polowaniem jesiennym w sezonie. Łowom w tym dniu nadaje się szczególnie uroczysty charakter. Zazwyczaj przebieg polowania jest skrócony dla zorganizowania wspólnego ogniska lub biesiady. Na „hubertowiny” powinni być zaproszeni goście mieszkający na terenie obwodu łowieckiego i współpracujący z kołem.
9 . Polowanie noworoczne lub wigilijne
Polowanie noworoczne lub wigilijne należy do tradycyjnych łowów organizowanych w naszym Związku. Łowy te posiadały zawsze szczególny charakter- miały na celu zaciśnięcie koleżeńskich więzów, podkreślenie estetycznej wartości łowiectwa, wzbogacanie przeżyć myśliwskich innymi treściami niż samo polowanie.
Tradycyjnie łowy w tym dniu powinny kończyć się wcześniej, tak aby przy ognisku bądź wspólnym stole, w atmosferze koleżeństwa dokonać zbilansowani łowieckich przeżyć minionego roku, utrwalić kształtujące się na tej kanwie przyjaźnie, życzyć kolegom dobrych myśliwskich dni w następnym roku.
Są koła łowieckie , które w tym dniu, wykorzystując odbywające się łowy, Święcą prasłowiański zwyczaj dzielenia się pokarmem ze zwierzęt ami.
Dziś ma to inny wyraz- myśliwi przed pierwszym miotem lub pędzeniem udają się do paśników i składają tam karmę. Piękny to ukłon w stronę tradycji naszych pradziadów, warto go szerzej propagować wśród kół łowieckich.
Powszechnie uważa się , że najpowszechniejszą , klasyczną – a przy tym najbardziej „myśliwską spośród wszystkich naszych pieśni łowieckich- jest pieśń ” Pojedziemy na łów „. Podajemy tekst tej pieśni w opracowaniu Wacława z Olecka ( z 1833 roku ).
Pojedziemy na łów, na łów, towarzyszu mój Na łów, na łów na łowy,do zielonej dąbrowy, towarzyszu mój. A tam biegnie zając, zając, towarzyszu mój! Puszczaj charty za smyczą ,niech zająca pochwycą, towarzyszu mój. Pojedziemy na łów, itd… Aż tam biegnie sarna, sarna ,towarzyszu mój! Puszczaj charty ze smyczą,niechaj sarnę uchwycą, towarzyszu mój! Pojedziemy na łów, itd… Aż tam biegnie sobol, sobol, towarzyszu mój! Pojedziemy na łów, id. Aż tam biegnie panna ,panna , towarzyszu mój! Puszczaj charty ze smyczą,niechaj pannę pochwycą, towarzyszu mój! A teraz się dzielmy, dzielmy, towarzyszu mój! Tobie zając i sarna,a mnie sobol i panna, towarzyszu mój. A kiedy ci krzywda, krzywda, towarzyszu mój! Tobie siodło, a mnie koń,terazże się ze mną goń, towarzyszu mój. A kiedy ci krzywda, krzywda, towarzyszu mój! Moja szabla, a twój kij, terazże się ze mną bij, towarzyszu mój. A kiedy ci krzywda, krzywda, towarzyszu mój! Twoje gardło, a mój miecz, twoja głowa pójdzie precz, towarzyszu mój.
Zwyczaje i ceremoniał łowiecki na polowaniach zbiorowych
Polowania zbiorowe są właściwie jedyną możliwością do poznania charakterów naszych łowców. Jednocześnie poziom organizacji stanowi o wizerunku koła łowieckiego.
W wielu kołach zbiorówki prowadzone są na bardzo wysokim poziomie, lecz są też i takie, w których różnie to wygląda. Trudno winić za taki stan rzeczy zarządy kół, gdyż brakuje w łowieckich księgarniach poradnika, w którym w skrótowej formie można byłoby znaleźć wskazówki w jaki sposób przeprowadzić ceremoniały łowieckie na polowaniu. Dotychczasowe opracowania w tym zakresie znacznie się pomiędzy sobą różnią, a co za tym idzie, różnie są też w kołach interpretowane. Ostatnim obowiązującym wzorcem jest „Zbiór zasad, etyki, tradycji i zwyczajów łowieckich” opracowany przez NRŁ w 1992r. Jest to pozycja bardzo cenna ale posiadająca niestety wiele niedomówień. Jednakże wydanie to stało się podstawą do poniższego opracowania, jako najbliższe obecnym realiom w naszym łowiectwie.
Do opracowania ceremoniałów jakie powinny być stosowane na polowaniach, wykorzystano też następujące prace: W.Krawczyńskiego „Łowiectwo” z 1947r., A.Habera „Gospodarstwo łowieckie” z 1961r., T.Pasławskiego „Łowiectwo dla leśników” z 1987r., M.P.Krzemienia „Tradycje i zwyczaje łowieckie” z 1994r. oraz w/w opracowanie NRŁ z 1987r. i 1992r. Całość opracowania postanowiono podzielić na 10 części:
I. Odprawa przed polowaniem VI. Pokot
II. Ślubowanie VII. Król polowania
III. Chrzest myśliwski VIII. Sygnały łowieckie
IV. Pasowanie IX. Uroczyste polowania
V. Wręczanie złomu X. Król sezonu (w opracowaniu)
I. Odprawa przed polowaniem
Prawidłowo przeprowadzona odprawa przed polowaniem zbiorowym pozwoli na stworzenie dobrej łowieckiej atmosfery, a zarazem pomoże uniknąć wielu nieporozumień.
Jeżeli polowanie odbywa się poza terenem zamieszkania, a myśliwi nocowali na wspólnych kwaterach, to w dniu polowania są budzeni przez sygnał „pobudka”. Następnie w porozumieniu z prowadzącym polowanie grany jest sygnał „zbiórka myśliwych”. Podczas tego sygnału myśliwi formują szereg (lub dwuszereg) przy czym, na prawej stronie stawia się gości , a naprzeciwko myśliwych ustawiają się naganiacze. Z prawej strony (patrząc od strony myśliwych) zajmuje stanowisko prowadzący polowanie wraz z pomocnikiem, a po przeciwległej stronie stoi sygnalista – trębacz. W przypadku małych grup dopuszcza się ustawienie myśliwych w półokrąg.
Po zajęciu miejsc przez wszystkich uczestników polowania, prowadzący polowanie wita gości, myśliwych, nagankę, knieję (łowisko) i przedstawia psy. Następnie prosi o sygnał „powitanie”. Jeżeli w polowaniu bierze udział po raz pierwszy nowy adept łowiectwa, to prowadzący prosi najwyższego rangą myśliwego obecnego na polowaniu o przeprowadzenie ceremoniału ślubowania. Po ceremonii można przystąpić do właściwej odprawy, w czasie której prowadzący powinien powiedzieć o gatunkach i ilościach zwierzyny przeznaczonej do odstrzału. Następnie przypomina o zasadach bezpieczeństwa na polowaniu z uwzględnieniem warunków pogodowych i terenu polowania. Później powinien sprawdzić ważność legitymacji łowieckich, zezwoleń na broń myśliwską, wyposażenie łowieckie i omówić sygnały łowieckie jakie będą stosowane na polowaniu. Do jego obowiązku należy też sprawdzenie uczestników naganki pod względem przydatności do polowania oraz stroju, w tym jaskrawych kamizelek ochronnych.
Prowadzący powinien poinformować wszystkich uczestników gdzie znajduje się apteczka. Powinien wreszcie poinformować uczestników polowania o ilości planowanych miotów, miejscu zakończenia oraz jeżeli przewidziany jest posiłek (a powinien być), to po którym miocie się odbędzie. Po dokonaniu tych czynności może przystąpić do przeprowadzenia losowania kart stanowiskowych, rozpoczynając od gości. Na zakończenie odprawy, po porozumieniu się z prowadzącym, sygnalista gra „apel na łowy”, w czasie którego myśliwi rozchodzą się w kierunku wyznaczonych stanowisk lub do pojazdów. Wszystkich sygnałów przed polowaniem (wyjątek „Darz Bór” przy ślubowaniu) myśliwi słuchają z nakrytymi głowami.
II. Ślubowanie
Podczas odprawy po sygnale „Powitanie”, prowadzący polowanie prosi najwyższego rangą myśliwego obecnego na polowaniu o przeprowadzenie ślubowania.
Mistrz ceremonii wywołuje młodego myśliwego wraz z jego opiekunem, przed szereg myśliwych. Aby uświetnić ceremoniał, celebrujący może poprosić o udział w tej ceremonii nestora koła lub posiadacza odznaczenia „Złom”. Nestor koła staje po jego lewej stronie, a posiadacz „Złomu” po prawej. Ślubujący klęka na lewe kolano twarzą do celebrującego (po prawej stronie ma szereg myśliwych) trzymając broń pionowo w lewej ręce i stopką opartą o ziemię przy lewym kolanie. Za nim staje opiekun trzymając prawą rękę na jego lewym ramieniu. Myśliwi zdejmują nakrycia głowy lewą ręką (ślubujący prawą) i trzymają na wysokości serca. Myśliwy powtarza za celebrującym tekst ślubowania:
„Przystępując do grona polskich myśliwych ślubuję uroczyście:
przestrzegać sumiennie praw łowieckich
postępować zgodnie z zasadami etyki łowieckiej,
zachowywać tradycje polskiego łowiectwa,
chronić przyrodę ojczystą,
dbać o dobre imię Polskiego Związku Łowieckiego i godność polskiego myśliwego”
Po wypowiedzeniu formuły myśliwy wstaje, a przyjmujący ślubowanie podaje mu rękę i wypowiada słowa:
„Na chwałę polskiego łowiectwa do grona myśliwych Cię przyjmuję, bądź prawym myśliwym, niech Ci Bór Darzy”
Zebrani myśliwi na odprawie odpowiadają „Darz Bór”, a sygnalista gra sygnał „Darz Bór”. Ślubujący powinien podziękować opiekunowi za trud jaki poniósł dla utrwalenia jego wiadomości łowieckich.
Po ceremonii myśliwi wstępują do szeregu a prowadzący polowanie prowadzi dalszy ciąg odprawy.
III. Chrzest myśliwski
Zawsze po strzeleniu pierwszej sztuki zwierzyny z danego gatunku, powinno się przeprowadzić, po skończonym miocie – chrzest myśliwski.
Podobnie jak przy ślubowaniu myśliwy, któremu pierwszy raz bór zdarzył, klęka na lewe kolano od strony grzbietowej strzelonej zwierzyny, w lewej ręce trzyma pionowo broń opartą stopką na ziemi przy lewym kolanie. Kapelusz kładzie na ziemi przy głowie ułożonej na prawym boku zwierzyny, a prawą rękę trzyma opartą na zwierzynie. Celebrujący, tj. łowczy koła, prezes lub w ostateczności prowadzący polowanie, nożem myśliwskim lub palcem, zanurzonym w ranie postrzałowej zwierzyny, znaczy farbą czoło myśliwego (przy drapieżnikach czyni to symbolicznie) wypowiadając następującą formułę:
„Zgodnie z wielowiekową tradycją znakiem farby Cię znaczę i Darz Bór Ci życzę”
Myśliwy odpowiada
„Ku chwale polskiego łowiectwa”
a koledzy i celebrujący z odkrytymi nadal głowami gratulują mu łowieckiego sukcesu.
W przypadku gdy strzeloną sztuką jest zwierzyna gruba, łączy się ceremoniał chrztu z pasowaniem, a wspólna rota przyrzeczenia brzmi:
„Zgodnie z wielowiekową tradycją pasuję Cię na rycerza świętego Huberta, znakiem farby Cię znaczę. Bądź zawsze wierny kniei i dobrym obyczajom łowieckim, przestrzegaj prawa łowieckiego. Darz Bór Ci życzę”.
Po ceremonii chrztu sygnalista gra sygnał „Śmierć upolowanego zwierza”. W przypadku gdy myśliwy strzelił pierwszego zwierza na polowaniu indywidualnym, to na najbliższym polowaniu zbiorowym należy dokonać chrztu myśliwskiego w sposób symboliczny (bez zwierzyny, farby ale ze złomem).
Zwyczaj nakazuje aby nie ścierać farby do końca polowania.
IV. Pasowanie
Po strzeleniu pierwszej sztuki grubej zwierzyny, koniecznie w trakcie pokotu, należy przeprowadzić ceremoniał pasowania. Dokonuje tego najwyższy rangą myśliwy uczestniczący w polowaniu (na polowaniach przy ceremoniałach chrztu i pasowania, za wyższego rangą uznaje się łowczych przed przewodniczącymi). Po złożeniu meldunku przez prowadzącego polowanie najwyższemu rangą myśliwemu będącemu na polowaniu (tutaj prezesi honorowani są przed łowczymi), przystępuje się, na wniosek prowadzącego, do ceremonii pasowania. Jeżeli najwyższy rangą myśliwy prowadzi polowanie, to nie składa meldunku tylko ogłasza wyniki polowania.
Celebrujący prosi o wysunięcie, strzelonej przez pasowanego myśliwego, zwierzyny przed ułożony pokot, łbem skierowanym do linii (szeregu) myśliwych. Następnie wywołuje z szeregu myśliwych młodego nemroda, który klęka na lewe kolano od strony grzbietowej zwierzyny, w lewej ręce trzyma pionowo broń opartą stopką o ziemię przy lewym kolanie, a prawą rękę na ranie postrzałowej zwierzyny. Myśliwi, oprócz pasowanego, trzymają kapelusze w lewej ręce na wysokości serca, a pasowany kładzie swój kapelusz na ziemi przy łbie zwierzyny. Łowczy (celebrujący) powinien mieć swoją broń przewieszoną przez plecy (jeżeli ma broń na ramieniu, to celebruje w kapeluszu). Prowadzący ceremonię dotyka kordelasem ramienia pasowanego mówiąc:
„Pasuję Cię na rycerza św. Huberta, bądź zawsze wierny kniei i dobrym obyczajom łowieckim, przestrzegaj prawa łowieckiego”.
Myśliwy odpowiada:
„Przyrzekam przestrzegać tych praw”,
celebrujący mówi:
„Wstań i niech Ci Bór Darzy”
Przed ceremonią trębacz gra sygnał „Pasowanie”. Myśliwi chórem życzą pasowanemu
„Darz Bór”.
Pierwszą strzeloną grubą zwierzynę młody myśliwy musi sam patroszyć słuchając rady doświadczonego myśliwego.
V. Wręczanie złomu
Po strzeleniu przez myśliwego każdej sztuki zwierzyny grubej (obecnie również za drapieżniki drobne) powinien być wręczony złom. Jak sama nazwa wskazuje, złom jest ułamanym (nie uciętym) kawałkiem gałązki do 30 cm długości z drzew, krzewów lub innej roślinności charakterystycznej dla danego łowiska. Nie powinno się dawać złomu z jałowca (nie można go ułamać) jak również z osiki, gdyż legenda głosi, że na niej powiesił się Judasz.
Po skończonym miocie myśliwy staje od strony grzbietowej strzelonej i ułożonej na prawym boku zwierzyny. Łowczy lub prowadzący polowanie ułamuje kawałek gałązki. Następnie, lekko maczając złom w farbie ubitej zwierzyny, podaje go na kapeluszu lub nożu myśliwskim trzymanym w lewej ręce, szczęśliwemu łowcy życząc mu: „Darz Bór”. Myśliwy odłamuje ze złomu dwie części. Jedną wkłada do pyska zwierzyny jako ostatni kęs, drugą kładzie na ranie postrzałowej, a resztę wkłada za wstążkę kapelusza po prawej stronie. Złom wręcza się za każdą sztukę zwierzyny grubej i drapieżników na danym polowaniu. Po przyjęciu złomu przez myśliwego, koledzy obecni na polowaniu gratulują mu sukcesu łowieckiego myśliwskim pozdrowieniem „Darz Bór”. Przy wręczaniu złomu za strzelenie drapieżnika nie należy wkładać do pyska ostatniego kęsa. Myśliwy nosi złom do końca polowania. Na polowaniu indywidualnym myśliwy zobowiązany jest do podzielenia się złomem z ubitą zwierzyną. Po dojściu strzelonego zwierza myśliwy winien zdjąć nakrycie głowy i chwilą zadumy uczcić jego śmierć.
VI. Pokot
Po skończonym polowaniu powinno się zwieźć strzeloną zwierzynę na miejsce pokotu. Wywozimy ją z lasu łbami skierowanymi do łowiska (żegna się z knieją) i układamy ją na przygotowanych gałęziach z drzew iglastych, liściastych, ostatecznie na trzcinach lub zerwanej i ułożonej trawie. Należy pamiętać, aby zwierzynę ułożyć na prawym boku z głowami zwróconymi na szereg myśliwych (drapieżniki układamy z wyprostowanymi kitami w przedłużeniu linii grzbietu). Na ranie postrzałowej zwierzyny grubej układa się kawałek złomu, w następujący sposób: samcom częścią odłamaną w stronę głowy, a samicom odwrotnie. Prowadzący powinien przewidzieć odpowiednie na ten cel miejsce i pamiętać o estetycznym rozmieszczeniu zwierzyny na pokocie.
Zwierzynę układa się według hierarchii łowieckiej: w pierwszym szeregu od strony myśliwych łosie (byki, klępy, łoszaki), za nimi jelenie europejskie (byk, łania, cielęta), w następnym szeregu jelenie sika, później daniele. Za danielami układamy muflony (tryki, owce, jagnięta), dziki (odyńce, lochy, warchlaki) oraz najniżej ze zwierzyny grubej, sarny. W dalszej kolejności układa się małe drapieżniki: borsuka, lisa, kunę, tchórza. Teraz kolej na turzycę czyli zająca później królika. Na końcu pióro czyli ptactwo. Proponuje się, aby przy piórze dać pierwszeństwo kurakom leśnym, później polnym, a na końcu ptactwo wodne. Przy ptactwie wodnym pozostawia się dowolność kołom w ustalaniu hierarchii. Według naszej propozycji można je ułożyć: gęsi, czaple, kaczki (od największej) i na końcu łyski. W przypadku większej ilości zwierzyny co dziesiątą sztukę. wysuwamy o pół długości tuszy do przodu. Uczestnicy polowania nie mogą przekraczać zwierzyny ułożonej na pokocie.
Po ułożeniu pokotu sygnalista gra sygnał na zbiórkę. Myśliwi ustawiają się w szeregu z bronią zawieszoną na ramionach (bez futerałów) a naganka w kamizelkach ochronnych (polowanie trwa). Prowadzący składa raport najwyższemu rangą łowiecką myśliwemu z przebiegu polowania i o jego efektach. Ogłasza króla polowania, wice – króla polowania i pudlarza polowania. Jeżeli zachodzi konieczność pasowania, to prosi najwyższego rangą łowiecką o przeprowadzenie tego ceremoniału. Następnie trębacz gra sygnały śmierć strzelonej zwierzyny dla każdego gatunku osobno.
W czasie ceremonii pasowania, myśliwi i stojąca naprzeciwko myśliwych naganka, zdejmuje z głów nakrycia, trzymając je w lewej ręce na wysokości serca. Również podczas odtrąbienia pokotu nakrycia głowy są zdejmowane. Stojąc jak przy odprawie, prowadzący polowanie wraz z pomocnikiem prosi o wystąpienie z szeregu (wystarczy jeden krok) króla polowania, a sygnalista gra sygnał na jego cześć, następnie podobnie dla wice – króla.
Przy tych sygnałach myśliwi zdejmują kapelusze. Następnie sygnalista gra dla pudlarza – sygnał taki sam jak dla króla polowania lecz celowo w końcówce fałszowany, przy którym myśliwi ostentacyjnie wkładają kapelusze na głowy.
Po tych ceremoniach prowadzący polowanie powinien podziękować myśliwym za udział i postawę na polowaniu , poinformować zarząd o ewentualnie nałożonych karach na myśliwych. Powinien też podziękować nagance, podkładaczom psów i kniei (łowisku) za udzieloną zwierzynę. W końcu należy dokonać podziału zwierzyny, zebrać karty stanowiskowe oraz poprosić sygnalistę o sygnał „Darz Bór” i ogłosić koniec polowania. Trębacz gra sygnał „koniec polowania”. Jeżeli przewidziana jest po polowaniu biesiada myśliwska, to prowadzący, przed ogłoszeniem końca polowania, powinien to podać do wiadomości uczestnikom polowania.
Pokot bez względu na porę dnia powinien być oświetlany ogniskiem (ogniskami) lub pochodniami. W przypadku nieobecności sygnalisty na polowaniu, myśliwi czczą śmierć zwierzyny chwilą ciszy.
VII. Król polowania
Królem polowania zostaje myśliwy, który strzelił najwyżej postawionego w hierarchii zwierza, bez względu na ilość strzelonych przez innych myśliwych sztuk. Np. strzelenie cielaka jelenia będzie wyżej honorowane niż strzelenie pięciu dzików przez innego łowcę, jeden strzelony przez myśliwego lis będzie wywyższać go nad zdobywcę nawet 10 zajęcy. Ot takie miał szczęście. W razie zdobycia przez dwóch lub więcej myśliwych tej samej ilości zwierzyny z tego samego gatunku należy wyżej postawić zwierzynę trofeową. W razie zdobycia zwierzyny trofeowej przez więcej myśliwych, wyżej należy postawić zwierzynę o wyraźnie większym trofeum. W przypadku równej wielkości, a nie strzeleniu innej przez tych myśliwych zwierzyny to o przyznaniu tytułu króla decyduje, kto pierwszy strzelił daną zwierzynę. Powyższy przypadek nie dotyczy, wówczas gdy jeden z myśliwych strzelił dodatkowo inną zwierzynę. Wtedy tytuł króla przypada automatycznie jemu. Tytuł pudlarza polowania powinien przypaść temu myśliwemu, który oddał najwięcej niecelnych strzałów. Jednakże jeden celny strzał anuluje poprzednie pudła. Na przykład po 10 pudłach, strzelony celnie jeden zając „wyczyszcza jego konto”. W razie jednakowej ilości pudeł tytuł przyznaje się myśliwemu, który strzelił śrutem, a w przypadku strzałów kulowych o tytule decyduje strzał niecelny do wyższego w hierarchii zwierza, czyli spudłowany dzik da tytuł pudlarza myśliwemu przed niecelnym strzałem do sarny. Przy jednakowej ilości „pudeł” do zwierzyny drobnej niżej punktowane powinny być strzały do pióra, czyli w przypadku niecelnych strzałów do bażanta i zająca, pudlarzem zostaje ten kto spudłował zająca. W razie jednakowej ilości pudeł do tego samego gatunku zwierzyny, tytuł pudlarza przyznaje się myśliwemu, który pierwszy spudłował. Z wytypowania pudlarza rezygnuje się, jeżeli wszyscy myśliwi strzelili chociaż po jednej sztuce zwierzyny.
VIII. Sygnały łowieckie na polowaniu zbiorowym
1. Jeżeli jest to polowanie wyjazdowe, a myśliwi nocowali na wspólnej kwaterze, to pierwszym sygnałem w dniu polowania będzie „Pobudka”.
2. Drugim (lub pierwszym) sygnałem będzie „Zbiórka myśliwych”.
3. Po uformowaniu się linii myśliwych i naganki, przed odprawą grany jest sygnał „Powitanie”.
4. Jeżeli jest przeprowadzana ceremonia ślubowania, to powinien być zagrany na koniec sygnał „Darz Bór” (jeszcze brak sygnału ślubowania).
5. Po odprawie zabrzmi sygnał „Apel na łowy”.
6. Na polowaniu powinny być grane sygnały: a) rozpoczęty miot (naganka naprzód) – w przypadku jednotonówki 1 sygnał
b) zakaz strzału w miot – – ” – 2 sygnały
c) koniec miotu rozładuj broń – – ” – 3 sygnały
Zgodnie z regulaminem polowań można zrezygnować z sygnałów a) i b). W zależności od umiejętności uczestników polowania dopuszcza się jeszcze następujące sygnały:
1) Gotów – taka sama odpowiedź z linii naganki;
2) Naganka na lewe lub prawe skrzydło;
3) Naganka prędzej lub wolniej;
4) Naganka głośniej lub ciszej;
5) Po ruszeniu przez nagankę zwierza można z linii naganki podać sygnał „pilnuj”.
Po skończonym miocie prowadzący polowanie może (nie musi) zagrać sygnał „Zbiórka myśliwych”.
7. Jeżeli zachodzi konieczność przeprowadzenia chrztu myśliwskiego, to na polecenie celebrującego, powinien być zagrany sygnał „Śmierć zwierzyny” strzelonej przez młodego myśliwego (na chrzest brak sygnału).
8. Gdy w przerwie polowania przewidziany jest posiłek, to trębacz powinien zagrać sygnał „Na posiłek”.
9. Po ułożeniu pokotu powinien być zagrany sygnał „Zbiórka myśliwych”.
10. Po raporcie z przebiegu polowania sygnalista gra sygnał „Zwierzyna na rozkładzie” dla poszczególnych gatunków strzelonej zwierzyny.
11. Jeżeli ma zostać przeprowadzony ceremoniał pasowania, to należy to zrobić przed sygnałami „Śmierć zwierzyny”, wtedy sygnalista powinien zagrać „Pasowanie”.
12. Po ogłoszeniu króla i wice – króla polowania oraz pudlarza sygnalista gra odpowiednio sygnały na cześć króla, wice – króla oraz pudlarza sygnał jak dla króla celowo fałszowany.
13. Następnie po zakończeniu wszystkich czynności związanych z celebracją pokotu grany jest sygnał „Darz Bór” a po oznajmieniu przez prowadzącego końca polowania – sygnał „Koniec polowania”.
14. Jeżeli po polowaniu przewidziana jest biesiada myśliwska, to sygnalista powinien zagrać sygnał „Na posiłek”, a po posiłku można w trakcie rozjazdu do domów zagrać sygnał „Pożegnanie” Generalnie przyjęto zasadę, że sygnałów przed polowaniem słucha się z nakrytą głową (wyjątek „Darz Bór” przy ślubowaniu). Natomiast po polowaniu z odkrytą głową (wyjątkiem jest sygnał dla pudlarza i zbiórka myśliwych). Sygnaliści w czasie grania sygnałów nie zdejmują nakryć głowy.
IX. Uroczyste polowania
W zależności od tradycji organizowane są wspólne polowania dla kilku kół. Takie polowanie w zasadzie nie różni się od zwykłego polowania. Należy jedynie pamiętać przy odprawie o ustawieniu gości na prawej stronie szeregu myśliwych przy prowadzącym. Po polowaniu myśliwych gości traktujemy równorzędnie i przy pokocie stoją wg swojego upodobania.
Trzeba też przewidzieć, ze względu na ilość myśliwych, przeprowadzenie polowania w dwóch lub więcej grupach (jedna grupa do 20 myśliwych).
Inaczej wygląda polowanie hubertowskie, na które zaproszeni są przedstawiciele lokalnych władz, ludzie zasłużeni dla łowiectwa oraz myśliwi, którzy ze względu na wiek lub słabe zdrowie już nie polują. Takie polowanie powinno trwać krócej od zwykłego i należy je wykonać zgodnie z wcześniejszym planem, tak aby zaproszeni goście na wspólną biesiadę i pokot nie musieli czekać na uczestników polowania. To polowanie powinno być przeprowadzone 3 listopada lub w najbliższych dniach, gdyż przeprowadzone np. w grudniu mija się z celem.
Polowanie wigilijne powinno odbywać się w zasadzie w dniu 24 grudnia. Godnym uszanowania jest zwyczaj wykładania karmy w paśniku przed pierwszym miotem. Łowy w tym lub poprzednim dniu powinny być skrócone (od 2 do 4) pędzeń, po czym myśliwi zasiadają przy postnym bigosie. Posiłek w tym dniu powinien odbywać się w kniei pod gołym niebem (tak jak żyje zwierzyna). Przed zakończeniem posiłku, myśliwi łamiąc się opłatkiem składają sobie świąteczne życzenia i nawzajem przebaczają nieporozumienia jakie wynikły w trakcie minionego roku.
Polowanie sylwestrowe bywa często (z powodu imprez sylwestrowych) mocno skrócone. Jego przebieg nie różni się niczym od innych polowań, jednak na zakończenie prezes koła powinien w imieniu Zarządu Koła złożyć myśliwym życzenia pomyślności w Nowym Roku.